Data over het waterbergend vermogen en andere data over natuurlijk kapitaal zijn vanaf 22 september te vinden op Atlas Natuurlijk Kapitaal (ANK). Het RIVM verzamelt jaarlijks (open) data over de staat van het natuurlijk kapitaal in Nederland, een uitwerking van de EU-Biodiversiteitsstrategie 2020. “In May 2011, the European Union adopted a new strategy to halt biodiversity loss in the EU, restore ecosystems where possible, and step up efforts to avert global biodiversity loss.” Om deze te kunnen uitvoeren is het van belang dat er continue inzichtelijk is hoe de natuur er bij ligt. Met als doel te kunnen rapporteren of het de goede kant op gaat. Open State heeft nu de handen ineen geslagen met RIVM en lanceert een app-competitie om ANK nog waardevoller te maken.

Atlas Natuurlijk Kapitaal
Een voorbeeld. Het natuurlijk kapitaal bestaat uit diensten en voorraden die de natuur ons levert. Deze ecosysteemdiensten en voorraden hebben verschillende functies, zoals voedselproductie of verkoeling in de stad. Zo is de Waterbergend vermogen ondergrond hier een onderdeel van. Deze gegevens komen van Deltares, een onafhankelijk instituut voor toegepast onderzoek op het gebied van water en ondergrond. In ANK is deze beschikbaar door bijvoorbeeld naar de kaart te gaan, en dan de categorie Waterberging te selecteren.

Nu zijn er slimmeriken die zeggen, dat is toch ook beschikbaar in het nationaal geo register? Klopt, vrijwel alle data die op ANK staan in het NGR. Nog niet alle data staan op data.overheid.nl, daar wordt aan gewerkt.

Bijsluiter
Door op het label logootjete klikken kan je de bijsluiter opvragen. Helaas is voor nog niet alle datasets een uitvoerige bijsluiter voorhanden, deze bijsluiters heb je wel nodig als je, als leek, wilt begrijpen waar de data vandaan komt, en wat je er mee kan doen. De bijsluiter bevat een ‘in het kort’, welke uitlegt wat het is:

“Water kan op veel plekken geborgen worden, waaronder in de ondergrond.
Waterberging in onverzadigde zone kan bepaald worden door het verschil tussen de grondwaterstanden en AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland) te bepalen. Hieraan is af te leiden hoeveel water er in potentie nog in de onverzadigde zone geborgen kan worden. De kaart maximale berging in grondwater drukt uit hoeveel water (in mm) nog in de grond geborgen kan worden ten opzichte van een huidige natte situatie. Omdat dit per locatie zal verschillen, zijn geen verdere aannamen gedaan over hoe nat nog wenselijk is, of hoeveel water er gegeven de huidige afwateringsstructuur geborgen kan worden. Simpel gezegd, de kaart drukt uit hoeveel water je kwijt kan in de bodem, wanneer deze tot de rand (het maaiveld) gevuld kan worden.”

In de bijsluiter over de kaart wordt de herkomst van de gegevens toegelicht. En er is in de bijsluiter een kopje ‘Over de Kaart’, welke uitlegt wat de herkomst is van de gegevens.

“Gegevens zijn afkomstig uit Nationaal Hydrologisch Instrumentarium (NHI) en van Helpdesk Water
De kaart (ArcInfo ASC) is het verschil tussen de huidige gemiddeld hoogste grondwaterstand (GHG), berekend met het NHI versie 3.0.2 voor de periode 1998 tot 2006, en het maaiveld, vermenigvuldigd met een porositeit van 0.25 en de fractie landoppervlak in een 250x250m modelcel. De GHG is het gemiddelde van het jaarlijkse gemiddelde van de drie hoogste grondwaterstanden op elke 14e en 28e van de maand, de porositeit de fractie aan open ruimte in de grond.”

Hieruit kan je afleiden dat het NHI een model is om de kaart op te bouwen en dat de GHG, fractie landoppervlak brongegevens zijn voor de berekening. (Nu vraag je je af hoe wordt de grondwater stand gemeten? Welnu, de provincie Gelderland heeft hier over een informatieve pagina gemaakt). De fractie landoppervlak valt bijvoorbeeld af te leiden uit de nederlandse ??basis?? kaart. Deze kaarten worden bij het kadaster gecombineerd, wijzigingen worden aangeleverd door gemeenten. Het maaiveld, is de hoogte van de grond, ten opzichte van – in Nederland – het Normaal Amsterdams Peil (NAP). Grondhoogten worden ook gemeten / bijgehouden op detail niveau, blijkens de hoogtekaart van Nederland.

Overige metadata
Onder deze bijsluiter zijn verschillende extra kopjes informatie: identificatie, Contacten (contact informatie), Metametadata (de metadata standaarden gebruikt), Dekking (geografische en temporele dekking van de kaart), Kwaliteit (uitspraak over de kwaliteit van de data), Inhoud en Distributie (waar komt de kaart oorspronkelijk digitaal vandaan). Identificatie geeft een versie nummer, timestamp en keywords, plus een link naar het geo register. Tevens zijn hier de copyright beperkingen te lezen, alsmede de algemene voorwaarden van Deltares.De metadata is uitgebreider bij de Atlas Natuurlijk Kapitaal, dan in het geo register. Gebruik de Atlas dus goed tijdens het oriënteren op verschillende datasets.

Wat kun je nu met deze kaart? Wel, in Europa gebruiken we deze kaart om een beeld te vormen van de risico’s van overstromingen. Kijk eens naar je eigen buurt, en wellicht krijg je misschien ideeën voor toepassing. We zijn benieuwd of er ideeën zijn. Laat ze vooral hier dan ook horen, of via Twitter @hackdeoverheid en #hackingforsustainability